Vruchtbaarheid en sterilisatie hond
Vruchtbaarheidsbegeleiding bij de teef
Wat hebben wij te bieden?
- Progesteron test
- Echografie voor drachtdiagnose
- Begeleiding bij de bevalling
- Keizersnede met de modernste apparatuur (gasanesthesie, couveuse)
- 24 uur service
- Begeleiding opgroeien pups
De vruchtbaarheidscyclus bij de hond
Het liefste, mooiste of juist het schattigste diertje kreeg uw voorkeur. Bij het volwassen worden van uw huisdier, blijkt het geslacht u toch voor een aantal, soms moeilijke keuzes te zetten. Zo kunnen sommige reuen heel dominant worden tegen andere honden, of perioden van streek zijn omdat er toevallig een loops teefje in de buurt is. Teefjes kunnen tijdens hun loopsheid tijdelijk minder goed luisteren, en ze verliezen bloed. Bovendien brengt elke loopsheid het gevaar voor ongewenste dracht (zwangerschap) met zich mee.
Die hormonen kunnen nog méér nare werkingen hebben. Zo kan bij de reu een prostaatvergroting optreden onder invloed van testosteron. (Het hormoon dat in de balletjes gevormd wordt). Teefjes kunnen schijnzwanger worden en het gevaar op een baarmoederontsteking is bij een niet gesteriliseerde teef altijd aanwezig. Dit heeft vaak tot gevolg dat een hond op latere leeftijd alsnog gesteriliseerd moet worden, maar dan in zieke toestand. De hormonen kunnen ook algemene hormonale ziekten veroorzaken, zoals suikerziekte. Bovendien heeft een niet (of laat gesteriliseerde hond) meer kans op tumoren van de melkklieren.
Deze problematiek willen we hier bespreken. Aan de orde komen de cyclus en het gedrag van de teef, de voor- en nadelen van verschillende manieren om loopsheid te voorkomen, en hoe een normale sterilisatie bij een teef in onze praktijk plaatsvindt.
Hiermee hopen wij, Dierenkliniek Dommelen, een aantal zorgen en vragen voor u weg te nemen. Indien u nog vragen heeft, kunt u deze natuurlijk altijd persoonlijk of via email stellen.
De loopsheidssymptomen en cyclus van de teef
De meeste teven worden tussen zes en twaalf maanden voor de eerste keer loops.
De meeste honden worden zo’n twee keer per jaar loops. De loopsheid duurt gemiddeld zo’n drie weken. In tegenstelling tot de kat heeft de invloed van lichthoeveelheid waarschijnlijk geen invloed op het inzetten van de loopsheid. Wel schijnt het zo te zijn dat in groepen gehuisveste honden elkaar beïnvloeden. Dat wil zeggen dat indien een teefje loops wordt, ze de loopsheid bij andere teefjes in de groep kan bespoedigen.
Hoe herkennen we de symptomen?
De periode dat de hond niet loops is, is haar geslachtsstelsel (baarmoeder en eierstokken) in rust. Als de loopsheid intreedt, worden de eierstokken actief onder invloed van hormonen, meerdere eitjes, die voorheen klein en in rust waren gaan zich plotseling ontwikkelen. Er gaat meer bloed naar de eierstokken en de baarmoeder. De baarmoeder wordt wat dikker. Bloedvaatjes in de baarmoeder ontwikkelen zich sterk. Bloederig uitvloeiing uit de vulva (schaamlippen) is het eerste teken van de loopsheid. Ook de vulvalippen zwellen op. De vulva wordt duidelijker zichtbaar.
De teef krijgt meer interesse voor reuen. Deze ‘interesse’ is wederzijds. Reuen vinden haar plots heel lekker ruiken door de geurstoffen ( feromonen) die ze afscheidt en ze luistert minder goed. Ze heeft de neiging om weg te lopen. Toch zal ze zich nog niet laten dekken. Deze periode die ongeveer negen dagen duurt, noemen we de pre-oestrus.
Hoe zit het met de hormonen?
In de periode voor de loopsheid zitten alle hormonen op een laag niveau. Bij het begin van de loopsheid (pre-oestrus) komt er een FSH stijging (deze zorgt voor de rijping van de eitjes), Het oestrogeen (E2) gaat omhoog en daarna komt een LH piek (deze stimuleert de eisprong). Ondertussen stijgt het progesteron hormoon. Progesteron stijgt bij de hond al in een vroeg stadium en stijgt boven een bepaald niveau als de eitjes gesprongen zijn. Daarom is dit voor ons een makkelijk meetinstrument om te weten wanneer de teef vruchtbaar is. (progesteron concentratie tussen 5 en 12 ng). Ook zien we door de progesteron te meten of de teef een goede eisprong heeft (i.v.m. fokkerij).
Oestrusperiode
De periode dat de teef zich wel wil laten dekken noemen we de ware oestrus. Deze periode duurt gemiddeld ook negen dagen. Ze kenmerkt zich door het feit dat de teef zich nu wel wil laten dekken. De uitvloeiing uit de vulva kan ook in de oestrus periode nog enige tijd doorgaan. Maar meestal neemt ze geleidelijk af. Soms stopt de uitvloeiing ineens.
De teef neemt in deze periode een typische houding aan indien zij in contact komt met een reu: nl. haar staart naar een zijde gekeerd. De zwelling van de vulva lippen neemt geleidelijk af. In deze periode vindt de eisprong plaats.
Metoestrus
Deze periode duurt ongeveer twee maanden. Het is de overgang naar een periode waarin de eierstokken weer inactief worden. Tijdens deze met-oestrus periode is het zwangerschapshormoon progesteron nog aanwezig, ook al is de teef niet gedekt. Hierdoor kan een teefje soms schijnzwanger raken. Een nare complicatie die melkklierzwelling en gedragsverandering te weeg kan brengen. Honden kunnen hier veel last van hebben. Vooral kleine hondjes worden relatief gemakkelijk schijnzwanger.
De metoestrus begint wanneer de teef zich niet meer wil laten dekken. Dit ogenblik is soms wat moeilijk te bepalen. In deze periode komen ook meer homoseksuele neigingen voor. Vooral teefjes die net loops zijn, zijn voor teven in metoestrus aantrekkelijk.
Hoe kunnen we ongewenste dracht voorkomen?
Er zijn verschillende manieren om dracht te voorkomen.
- Maar welke methode staat ons het meest aan?
- Als we besluiten tot sterilisatie, op welke leeftijd dan?
- Wat zijn de eventuele nadelen als we tot dit besluiten?
Kortom wat is het beste voor uw huisdier.
Loopsheid gewoon door laten gaan
Het eenvoudigste lijkt de hond binnenhouden in haar vruchtbare periode. Dit lijkt inderdaad eenvoudig, maar is het in de praktijk niet. De natuur gaat kriebelen. Honden luisteren minder goed, en op een onbewaakt ogenblik is ze toch buiten gekomen. En dan, voor je er erg in hebt is het al gebeurd. Ook kan het gebeuren dat een reu op vrijersvoeten het initiatief neemt. Ze ruiken de feromonen (geurstoffen) nl. al op 2 km afstand.
Elke loopsheid is dus een risico: OPLETTEN!!!
N.B.: er zijn abortus prikjes maar deze kunnen vervelende bijwerkingen hebben.
Er zijn honden die tijdens de loopsheid hinderlijk veel bloed verliezen, of erg veel last krijgen van schijnzwangerschap zo’n acht weken na de loopsheid. Ze blijven gevoelig voor baarmoederontsteking, en als dat optreedt, moet de hond alsnog gesteriliseerd worden, maar nu onder slechte algemene toestand.
Hormoonprikjes of De Pil
Indien we willen voorkomen dat er loopsheid optreedt, om de verschillende redenen (zie boven) kunnen we de teef hormoonspuitjes geven.
Bij de hond laten we graag de eerste loopsheid normaal doorgaan. het eerste prikje kan dan worden gegeven ongeveer zes tot vier weken voor de te verwachten loopsheid.
Indien een hond gedekt is mogen deze hormonen niet gegeven worden!!
Het voordeel van deze hormoongift is dat uw dier niet loops wordt, maar dat fokken toch nog mogelijk is. Dat is na een sterilisatie natuurlijk niet het geval.
Nadelen van het toedienen van hormonen:
- De vruchtbaarheid kan afnemen
- Er bestaat een grotere kans op tumoren van de melkklieren
- Indien de hond toch gedekt wordt na een hormooninjectie zal de dracht langer duren of de bevalling niet spontaan inzetten. Keizersnede is dan noodzakelijk
- Er is vergrote kans op cysten in de baarmoeder. Er kunnen stoornissen in de stofwisseling en eigen hormonen ontstaan zoals suikerziekte
- Sommige mensen kiezen toch voor deze methode omdat het op de korte termijn goedkoper is dan de kosten van een sterilisatie. Dit is op de lange termijn natuurlijk niet het geval. Bovendien moet uw dier door die financiële beslissing heel haar leven hormonen krijgen met de eventuele nare gevolgen van dien
Steralisatie van teef
Voordelen van een sterilisatie:
- Uw teef wordt nooit meer loops
- De kans op tumoren van de melkklieren is sterk afgenomen. Indien sterilisatie voor de 1e loopsheid gebeurd is de kans op tumoren van de melkklieren maar 0.05% vergeleken met een niet gesteriliseerde hond. Geen kans meer op baarmoederontsteking. Geen last meer van schijnzwangerschap
Nadelen van sterilisatie:
- Bij de teef kan incontinentie optreden na de sterilisatie. In tegenstelling tot wat vroeger gedacht werd hangt dit niet af van de leeftijd waarop de sterilisatie gebeurd
- Dit nare verschijnsel komt bij een klein percentage van de gesteriliseerde teven voor en wordt waarschijnlijk veroorzaakt door het wegvallen van de hormonen
- Een ander nadeel is dat het risico op dikker worden groter is bij gesteriliseerde dieren (honden en katten). Dit komt omdat de energiebehoefte afneemt
- Honden die al vroeg gesteriliseerd worden kunnen wat langer doorgroeien en worden dus wat groter en de vulva (schaamlippen) blijft klein
Op welke leeftijd kan mijn hond gesteriliseerd worden?
Eigenlijk kan de teef op elke leeftijd gesteriliseerd worden, mits ze niet pas loops is geweest of bijna loops wordt, dus als het geslachtsstelsel in rust is.
Het voordeel van vroeg steriliseren is een veel kleinere kans op tumoren van de melkklieren (mammatumoren). Hoe vroeger de hond gesteriliseerd is, hoe kleiner het risico op die tumoren. Het ontwikkelen van mammatumoren staat onder invloed van hormonen. Na de tweede loopsheid is de kans op mammatumoren nagenoeg gelijk aan dat van niet gesteriliseerde honden.
In Nederland worden de meeste teefjes drie maanden na de eerste loopsheid gesteriliseerd, maar meer en meer wordt aangeraden om voor de eerste loopsheid te steriliseren vanwege het veel lagere risico op mammatumoren.
Sterilisatie voor de eerste loopsheid is eenvoudiger, de eierstokken kunnen makkelijk uit de buikholte gebracht worden, geeft dus minder risico op eventuele bloedingen, en het teefje heeft op deze leeftijd veel minder last van de operatie.
Het is dus heel belangrijk de voor- en nadelen goed te overwegen. Het tijdstip zal niet voor elk ras of elke hond gelijk zijn. Heeft u nog vragen dan kunt u altijd overleggen met een van onze dierenartsen.
N.B.: Steriliseren bij de man/vrouw is het afbinden van beide zaadstrengen respectievelijk eileiders. De inwendige geslachtsorganen worden dus niet weggenomen, alleen een eventuele bevruchting wordt voorkomen. Bij de hond (en kat) halen we inwendige geslachtsorganen (eierstokken) wel weg en is dit dus eigenlijk een castratie, maar de meeste mensen noemen dit sterilisatie.